Theo một tài liệu dự thảo được Bloomberg News trích dẫn, Liên minh Châu Âu đang tăng cường việc loại bỏ khí thải nhằm đạt được mục tiêu trở thành một khối trung hòa carbon vào năm 2050.
Kế hoạch “Fit for 55” nhằm chuyển đổi nền kinh tế của Liên minh châu Âu từ sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch sang một thế giới không phát thải ròng, với mức ô nhiễm thấp hơn và sự phát triển của phương tiện giao thông chạy bằng pin. Đây là một bước quan trọng để giảm bớt tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, kế hoạch này không thiếu những điểm gây tranh cãi. Việc thúc đẩy sự chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch có thể đối mặt với sự phản đối từ các ngành công nghiệp liên quan, cũng như gây ra áp lực tài chính và kỹ thuật đối với các doanh nghiệp và người tiêu dùng. Điều này có thể dẫn đến một quá trình điều chỉnh và thích ứng khó khăn cho nhiều phía liên quan.
Tăng cường hệ thống giao dịch khí thải (ETS) cho kế hoạch FIT FOR 55:
Trọng tâm của kế hoạch này là điều chỉnh các luật lệ và mục tiêu hiện tại của Liên minh châu Âu để giảm lượng phát thải ròng đi 55% vào năm 2030 so với mức ghi nhận vào năm 1990. Để đạt được điều này, Liên minh châu Âu đặt ra các biện pháp như tăng chi phí phát thải carbon cho hệ thống sưởi ấm trong các hộ gia đình, nơi làm việc và phương tiện giao thông, áp đặt thuế carbon đối với ngành hàng không, nhiên liệu vận tải đường biển, và đánh thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm gây hại cho môi trường như xi măng, thép và nhôm. Một trong những biện pháp quyết liệt nhất trong kế hoạch là nghiêm cấm việc bán ô tô mới chạy bằng xăng và dầu diesel từ năm 2035. Ngoài ra, kế hoạch cũng nhằm điều chỉnh Cơ chế Giao dịch Khí thải (ETS) – thị trường khí thải carbon lớn nhất thế giới – để giảm thiểu những lỗ hổng hiện tại.
Đây được xem là một kế hoạch đầy tham vọng là vì hai lý do chính. Thứ nhất, mục tiêu của kế hoạch này bao gồm nhiều đối tượng khác nhau, từ hộ gia đình, công sở, các nhà sản xuất đến các nhà nhập khẩu. Thứ hai, mục tiêu giảm lượng phát thải khí hậu đã được nâng lên một cách đột phá trong thời gian ngắn. Từ năm 1990 đến năm 2019, Liên minh châu Âu đã đặt mục tiêu giảm 24% lượng phát thải. Tuy nhiên, mục tiêu này đã được nâng lên 31% từ nay cho đến năm 2030, tức là giảm hơn một nửa so với trước đó.
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu đã phát biểu rằng, đây là những bước cần thiết để giúp khu vực này đạt được mục tiêu trở thành khu vực không phát thải carbon vào năm 2030.
“Châu Âu giờ đã trở thành nơi đầu tiên trên thế giới công bố một bản kiến trúc toàn diện nhằm đáp ứng mục tiêu khí hậu đầy tham vọng. Chúng ta đã có mục tiêu và giờ chúng ta công bố lộ trình để đạt được mục tiêu đó. Bản kế hoạch này sẽ kết hợp giảm phát thải với các biện pháp bảo vệ thiên nhiên, cũng như đặt việc làm và sự cân bằng xã hội trở thành trọng tâm trong quá trình chuyển đổi”.
Giới hạn lượng khí thải từ các phương tiện giao thông cho kế hoạch FIT FOR 55:
Theo đánh giá của các chuyên gia, việc triển khai các biện pháp trong kế hoạch có thể gặp phải một số khó khăn và tác động tiêu cực. Trong trường hợp triển khai lâu dài, các biện pháp này có thể dẫn đến sự tăng giá của nhiên liệu, gây khó khăn đối với cả các hộ gia đình, ngành vận tải, ngành năng lượng, và xây dựng. Kế hoạch cũng có thể gây ra tranh cãi giữa các hãng hàng không, đặc biệt là về việc đánh thuế nhiên liệu đối với các chuyến bay trong phạm vi châu Âu. Ngoài ra, kế hoạch cũng sẽ vấp phải với sự phản đối từ các doanh nghiệp và từ các quốc gia thành viên có điều kiện kinh tế yếu hơn. Đồng thời, các quốc gia ô nhiễm hơn cũng có thể gặp khó khăn trong quá trình chuyển đổi kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến nghiêm trọng.
Phát biểu tại cuộc họp báo, Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Frans Timmermans, cũng thừa nhận rằng việc triển khai kế hoạch trên thực tế sẽ không dễ dàng, thậm chí còn gặp khó khăn. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng đây là một nghĩa vụ quan trọng. Nếu chúng ta không hành động để bảo vệ môi trường, chúng ta đang rủi ro thất bại không chỉ với bản thân mình mà còn với các thế hệ tương lai. Ông Timmermans đánh giá rằng kế hoạch này là nền tảng của nỗ lực chung của chúng ta để bảo vệ môi trường và sống hài hòa với thiên nhiên.
Để triển khai trên thực tế, bản kế hoạch cần được 27 nước thành viên và nghị viện châu Âu phê chuẩn. Trước mắt, văn kiện này sẽ được đưa ra bàn thảo trong nội bộ khối này ít nhất là 2 năm trước khi đi đến thống nhất chung.
